Fik Meijer(11 maart 2004) |
| Fik Meijer (1942) is hoogleraar Oude Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam en is een begenadigd verteller. Hij heeft vele klassieke werken vertaald en een aanzienlijk aantal boeken geschreven, boeken die zich uitstekend laten lezen. In Op zoek naar het Romeinse Rijk nemen Fik Meijer en Herman Beliën u mee op een rondreis door de landen rond de Middellandse Zee die destijds het hart van het Romeinse Rijk vormden. Tijdens de reis ontstaat een beeld van de Romeinse cultuur, die van zo grote betekenis is geweest voor de Europese geschiedenis. Op dat aspect, de doorwerking van de Romeinse cultuur, gaan de auteurs ook dieper in. Zo leggen Beliën en Meijer uit wat er is overgebleven van steden als Rome, Efese, Alexandrië, Carthago en Carthago Nova, en verhalen zij over de archeologen die de belangrijkste opgravingen hebben verricht. Veel aandacht schenken ze aan de schriftelijke bronnen: historische en literaire teksten, inscripties en papyri, genres waarvan telkens enige voorbeelden worden behandeld. Ze schetsen de ideeën van de belangrijkste historici over het Romeinse Rijk en laten zien op hoeveel manieren denkbeelden van toen nog steeds doorwerken in onze normen, waarden, gewoonten en instituties van nu. Het boek Gladiatoren verschijnt in het jaar 2000 en hierinbeschrijft Fik Meijer de gladiatorengevechten en alles wat daarbij hoorde. Gladiatorenshows waren gruwelijk en wreed, maar mateloos populair in Rome. Vanaf de derde eeuw v.Chr. tot het begin van de vijfde eeuw n.Chr. hebben miljoenen toeschouwers zich vergaapt aan het spel met de dood in de arena. Vooral na de inwijding van het Colosseum waren de shows van een ongekende omvang. Kernpunt van het boek is een verslag van een dagvullend programma, dat bestond uit drie onderdelen: in de ochtenduren vochten allerlei wilde dieren tegen elkaar of werden door gladiatoren bejaagd, tussen de middag vonden tallozen de dood in brute of kunstig opgezette executies, in de namiddag streden gladiatoren tegen elkaar op het scherp van de snede. Speciale aandacht krijgt de vraag wat er na afloop van de voorstelling gebeurde met de talrijke lijken en kadavers. Maar er komen meer vragen aan de orde. Wat was de achtergrond van de gladiatoren? Welke vooruitzichten hadden zij? Hoe comfortabel zaten de toeschouwers in het Colosseum? Hoe ging het met het Colosseum nadat de spelen waren verboden? Hoe betrouwbaar is het beeld dat door de film Gladiator wordt opgeroepen? Vercingetorix Speciaal voor de Boekenweek 2004 schreef Fik Meijer een voortreffelijk boek over de Gallische leider Vercingetorix. Bij ons is Vercingetorix alleen nog bekend uit de Asterix-verhalen van de (Franse) Goscinny en Uderzo, maar in Frankrijk wordt de beroemdste Galliër uit de geschiedenis nog altijd gekoesterd. In 53 v. Chr. dacht Julius Caesar na vijf jaar vechten dat de verovering van Gallië nabij was, maar Vercingetorix, een adellijke Galliër uit het hoogland van Auvergne, ontketende een nieuwe opstand. Hij wist verscheidene stammen voor zijn zaak te winnen en bracht Caesar enkele nederlagen toe. Zijn succes was echter kortstondig, want een jaar later werd hij bij Alesia verslagen en gaf hij zich over. Gallië werd ingelijfd bij het Romeinse Rijk, Vercingetorix werd meegenomen naar Rome en zes jaar later vermoord. In Vercingetorix. De mythe van Frankrijks oudste held reconstrueert Fik Meijer aan de hand van Caesars aantekeningen en de archeologische resten in Gergovia, Bibracte en Alesia, de locaties van de belangrijkste confrontaties tussen Romeinen en Galliërs, het verloop van de strijd en de uiteindelijke ondergang van Vercingetorix. Vercingetorix werd 1500 jaar lang vergeten. Maar in de zestiende eeuw kwam de verslagen Galliër langzaam tot leven, eerst in Auvergne en daarna in heel Frankrijk. Zijn mythe begon. Schrijvers, dichters, politici en historici hebben zich in de loop der tijden op hem gestort en hem naast Clovis en Jeanne d'Arc een plaats gegeven in de nationale geschiedenis. Vercingetorix kreeg kwaliteiten toebedeeld die in Caesars verslag en andere oude bronnen niet worden genoemd. Hij wordt opgevoerd als de voorvechter van nationale eenheid, als de kampioen van de vrijheid, als 'de eerste echte Fransman'. Hij wordt gekoesterd door de royalisten, en als die na 1870 van het toneel zijn verdwenen wordt hij de held van de republikeinen. Het einde van de mythe is nog niet in zicht. Frankrijk heeft Vercingetorix nog altijd nodig. Enkele andere titels: Paulus' zeereis naar Rome (2000) De klassieke oudheid in een notendop (2000) Keizers sterven niet in bed (2001) Vegetius. Het Romeinse leger (2003) vertaling |